A oto my, uczestniczki Babińca, by Lidia Stefek (2019)
Urszula Mikoś, Izabela Tumas-Matuszewska, Katarzyna Krzan, Karolina Jakoweńko
Lidia Stefek, Iza Grauman, Karolina Rojek, Weronika Urgacz
Anna Harciarek, Anna Orawiec, Anna Staszewska, Patrycja Dołowy
I one, nasze bohaterki, by Lidia Stefek (2019)
Cyrla Szajn, Dora Reym, Helena Warszawska, Chajka Klinger, Dora Diamant,
Rachela Zelmanowicz-Olewski
BABINIEC:
Zawsze dawała miedziaki ulicznym grajkom, bo twierdziła, że dzięki ich muzyce świat jest piękniejszy. Nigdy nie narzekała na swój los, wiedziała, że w nawet najcięższych momentach dobry Pan Bóg wskaże jej właściwą drogę. Czuła się Żydówką, w tej tradycji wychowana, zawsze pamiętała, kim jest, kim byli jej przodkowie – znamienici rabini czy pobożni chasydzi. Chciała do Erec Israel – bo tak nawoływali młodzi syjoniści, pragnący odmiany swojego losu. Czuła się Polką – za wolną Polskę oddałaby życie, dlatego bez chwili namysłu wkroczyła w szeregi ruchu oporu, walcząc za jej niepodległość.
Babińcowa publikacja do pobrania TUTAJ > Babiniec-Herstoria będzińska
„Babiniec – mieszkanki, artystki, animatorki” to projekt-doświadczenie, działający na kilku poziomach. Z jednej strony mamy program warsztatowy poświęcony badaniu żydowskiej tożsamości i ocalaniu pamięci o przedwojennych mieszkankach Będzina, a z drugiej odbywa się cykl spotkań kobiet poświęcony innym kobietom – utraconym, tragicznym, bohaterskim.
Spotkania, warsztaty, dyskusje w Babińcu – przestrzeni domu modlitwy w Bramie Cukermana – odbywały się od czerwca do września 2019 roku.
Podsumowaniem projektu był Wielki Finał 15 września, który odbył się na ulicach Będzina.
(realizacja filmu: Iza Grauman, muzyka: Raphael Rogiński)
Program “Babińca” został tak przygotowany, żeby na początku uczestniczki mogły zapoznać się z wybranymi biografiami, a potem mogły je eksplorować zarówno w postaci literackich esejów, jak i w pracach wizualnych. Powstające opowieści o losach żydowskich mieszkanek to czasami działania odwołujące się do konkretnych danych i faktów z przeszłości, a nieraz działania bardziej abstrakcyjne bazujące na domysłach, domniemaniach, fantazjach wyłaniające się ze zbiorowego doświadczenia kobiet. Jeszcze inny wątek tego projektu odwołuje się wprost do spraw i idei z punktu widzenia kobiet. Zachowując walory edukacyjne, „Babiniec” stał się więc czymś więcej – międzypokoleniową i międzykulturową wspólnotą kobiet, umożliwiającą uchwycenie tego niesamowitego sojuszu pomiędzy obecnością a brakiem, siłą a bezsilnością. Jest to także wyraz walki i troski o ocalenie pamięci i siły kobiet.
Efektem tego dialogu są prace, które powstały, a istotna część z nich w postaci biogramów – esejów, które spajają te osobiste historie, znalazła swoje miejsce w publikacji (wyżej do pobrania).
W będzińskim Babińcu przywołałyśmy biografie sześciu przedwojennych mieszkanek miasta, aby połączyć się z nimi więzią pamięci i herstorii. Opierając historyczne poszukiwania właśnie na idei babińca, odświeżyłyśmy pamięć o Dorze Diamant, Chajce Klinger, Cyrli Szajn, Racheli Zelmanowicz-Olewski, Helenie Warszawskiej, Dorze Reym.
Do działań warsztatowych z uczestniczkami zostały zaproszone artystki – kobiety, aktywistki, animatorki kultury, sojuszniczki wspólnotowej idei Babińca: Patrycja Dołowy, Monika Drożyńska, Dorota Hadrian, Natalia Romik, Aga Szreder, Alicja Wysocka (Alfa Omegi) oraz Maria Janicka i Anka Natalicz.
Uczestniczki projektu: Klaudia Dąbrowiecka, Iza Grauman, Anna Harciarek, Karolina Jakoweńko, Helena Jakoweńko, Monika Urzoń, Marta Kadrys, Renata Korzeniecka, Katarzyna Krzan, Ania i Zuza Krzan, Teresa Koziel, Nadia Łuszczki, Urszula Mikoś, Anna Orawiec, Karolina Rojek, Anna Staszewska, Lidia Stefek, Małgorzata Stępień, Gosia Śląska, Izabela Tumas-Matuszewska, Weronika Urgacz, Dorota Wiewióra, Anna Zielińska, Lila Pyrkosz oraz Michaś Matuszewski i Jakub Jakoweńko.
Autorki i kuratorki projektu: Iza Grauman, Karolina Jakoweńko
Koordynacja: Monika Urzoń, Weronika Urgacz
Opracowanie graficzne projektu, skład publikacji: Katarzyna Goczoł
Podziękowania dla Joanny Rajkowskiej, Krzysztofa Kopczyńskiego, Miry Reym Binford, Diany Gruendlinger, Jolanty Cyganek, Michała Sobelmana, Avihu Ronena, Arie Olewskiego, Teresy Balińskiej, Grzegorza Onyszko, Lucyny Czajki oraz dla Andrzeja Ciepała.
Nasz FB: https://www.facebook.com/Babiniec-605008689849388/
Organizator projektu: Fundacja Brama Cukermana
Partnerzy: Towarzystwo Przyjaciół Będzina, Papiernia Otwarta
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Projekt dofinansowano z budżetu Samorządu Województwa Śląskiego