Badania archeologiczne w otoczeniu Domu Bojowników Getta w Będzinie (2025)
Projekt “Podziemne formy oporu. Badania archeologiczne w otoczeniu Domu Bojowników Getta w Będzinie” polega na przeprowadzeniu badań archeologicznych na terenie przylegającym do nieruchomości położonej w Będzinie przy ul. Rutki Laskier 24 – Domu Bojowników Getta. Nieruchomość ta znajduje się w dzielnicy Kamionka, gdzie jesienią 1942 r. hitlerowcy utworzyli getto dla Żydów przesiedlonych z centrum miasta. Budynek oraz w przylegające do niego nieistniejące już zabudowania gospodarcze były siedzibą młodzieżowych organizacji żydowskich tworzących ruch oporu w będzińskim getcie. W czasie likwidacji getta, w pierwszych dniach sierpnia 1943r., w tym miejscu miały miejsce akty oporu wobec zbrodniczych działań hitlerowców.
Planowane badania archeologiczne mają ujawnić podziemne pozostałości po nieistniejących już zabudowaniach gospodarczych wykorzystywanych w czasie getta jako kryjówki – „bunkry”, przekopach ziemnych wykonanych przez ukrywających się Żydów oraz opracować dokumentację na potrzeby przyszłej ochrony, zagospodarowania i ekspozycji tych historycznych pozostałości.
Wiodącym celem zdania “Podziemne formy oporu. Badania archeologiczne w otoczeniu Domu Bojowników Getta w Będzinie” jest także przygotowanie dokumentacji, która będzie służyć do wpisu tego obiektu do rejestru zabytków województwa śląskiego a tym samym jego przyszłej ochrony.
Kierownikiem prac archeologicznych jest dr Szymon Lenarczyk (Wykop na Poziomie). Osoby współpracujące przy pracach: Magdalena Sugalska, Marcin Wagner, Zofia Kowarska, Kacper Konofał, Maciej Krajewski, Izabella Kurjan, Olga Puszkarewicz, Juliusz Gręda, Danylo Zviahintsev, Elwira Dybisz, Alessandra Orsatti.
Prace archeologiczne odbywają się za zgodą i porozumieniem Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Partnerzy projektu: Wykop na Poziomie, Fundacja Zapomniane
Fundacja Brama Cukermana podpisała promesę na przekazanie ewentualnych znalezisk archeologicznych z Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego
fot. Roman Łuszczki, Szymon Lenarczyk