SZUL. 80 lat po końcu świata
Cykl wydarzeń związanych z 80. rocznicą likwidacji getta w Będzinie i Sosnowcu.
2-3 września oraz 9-10 września 2023
Miejsce: Będzin, Sosnowiec
“SZUL. 80 lat po końcu świata” – to seria wykładów i spotkań, poświęconych pamięci o tragicznych wydarzeniach sprzed 80 lat, kiedy odbyła się likwidacja gett żydowskich w Będzinie, Sosnowcu, Warszawie oraz innych miastach. Tegoroczna edycja jest kontynuacją programu rozpoczętego w roku 2022 pod nazwą „SZUL – dom spotkań i nauki”.
W sierpniu 1943 roku hitlerowcy przeprowadzili likwidację ostatnich skupisk żydowskich w regionie – gett w Będzinie-Kamionce i Sosnowcu-Środuli. W trakcie akcji doszło do aktów zbrojnego oporu ze strony młodzieży żydowskiej. Do historii wydarzenia te przeszły pod nazwą powstań w gettach w Będzinie i Sosnowcu. Kilka miesięcy wcześniej, 19 kwietnia, rozpoczął się największy zryw żydowski przeciwko okupantowi – powstanie w getcie warszawskim. W Będzinie i Sosnowcu został sformułowany oddział Żydowskiej Organizacji Bojowej, na którego czele stanęła wysłanniczka z Warszawy – Frumka Płotnicka. Ona oraz jej towarzysze zginęli z bronią w ręku 3 sierpnia 1943 w jednym z bunkrów zbudowanych w będzińskim getcie na terenie posesji przy obecnej ul. Rutki Laskier 24. Po likwidacji getta w domu tym funkcjonowało więzienie dla Żydów, którzy porządkowali na rozkaz hitlerowców obszar wysiedlonego getta. Na tym historycznym budynku w 1947 roku ocaleni zawiesili tablicę upamiętniającą poległych tu bojowniczki i bojowników w bunkrze. Ta tablica jest jednym z najstarszych pomników upamiętniających Zagładę polskich Żydów na terenie Polski.
W roku 2023 właściciele budynku przy ul. Rutki Laskier 24, Anna i Stanisław Cieplokowie, udostępnili historyczny obiekt dla szerokiej publiczności. Rodzice pani Anny – Maria i Józef Polakowie – dbali o pamięć o tym miejscu i wydarzeniach z 1943 roku, a pani Anna ją kontynuuje i pielęgnuje.
80. rocznica likwidacji gett w Zagłębiu i w Polsce, to doskonały moment na przypomnienie tamtych wydarzeń dla szerokiego grona odbiorców oraz upamiętnienie ludzi, którzy walczyli również (jak mówi wspomniana tablica) „o niepodległą Polskę”.
Chcemy, aby mieszkańcy regionu poznali ta zapomnianą historię, ale również wysłuchali kontekstu szerszego o Zagładzie oraz gettach w innych miastach Polski.
PROGRAM SZUL. 80 lat po końcu świata:
***2 września (sobota) 2023
-godz. 11.00-13.00, spacer, zbiórka: Sosnowiec, Szkoła Podstawowa nr 16, ul. Okrzei 56
Tomek Grząślewicz
W poszukiwaniu mysich dziur
Akcja „Mysich dziur”, czyli piątego rozdziału „Mausa” Arta Spiegelmana toczy się na Środuli – w dzielnicy Sosnowca, w której w latach 1942-1943 istniało getto żydowskie. Choć niemal cała zabudowa Starej Środuli zniknęła wiele lat temu, to na podstawie dokumentów, map, wspomnień świadków oraz… „Mausa” można zbudować trasę wycieczki po dawnej sosnowieckiej dzielnicy zamkniętej.
Tomek Grząślewicz – tłumacz języka angielskiego i regionalista, pracownik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dziennikarz „Gazety Uniwersyteckiej UŚ”. Współpracownik I Like Zagłębie oraz Fundacji Brama Cukermana. Redaktor naczelny publikacji „Śladami Zbigniewa Białasa. Przewodnik literacki po Sosnowcu” (2018) i „Przewodnik po żydowskim dziedzictwie Sosnowca” (2021). Tłumacz wydawnictw „A Guidebook to Jewish Heritage in Sosnowiec” (2021) oraz „Pamięć pogranicza/The Borderland Memory” (2022). Organizator spacerów historycznych i literackich w miastach Zagłębia Dąbrowskiego.
-godz. 16.00, Dom Bojowników Getta, Będzin, ul. Rutki Laskier 24
Piotr Jakoweńko
„Nie damy się wysiedlić”. Opór w getcie będzińskim
Dom przy dzisiejszej ulicy Rutki Lakier 24, znajdujący się na terenie dawnego getta w Będzinie jest zupełnie wyjątkowym świadectwem historii. To właśnie tutaj 80 lat temu, młodzi członkowie organizacji młodzieżowej Dror oraz Poalei Syjon pod przywództwem Frumki Płotnickiej stworzyli swój bunkier – jeden z kilku najważniejszych miejsc oporu na terenie getta w Będzinie i Sosnowcu. To prawdopodobnie z tego miejsca wysłali list do swoich towarzyszy w Palestynie, który był ich ostatnim dramatycznym wołaniem o pomoc oraz swoistym pożegnaniem w obliczu nadchodzącej zagłady. To tutaj podczas likwidacji getta, w pierwszych dniach sierpnia 1943 r., młodzi bojownicy, nie mając szans na zwycięstwo czy nawet przeżycie, stawili opór nazistom i zginęli z bronią w ręku. Niezwykła siła tego miejsca, prawdopodobnie jedynego takiego na terenie Polski, opiera się na doskonale zachowanej, autentycznej substancji architektonicznej budynku oraz na wielkim, uniwersalnym znaczeniu historii jaka się z tym miejscem wiąże. Jej świadectwem jest marmurowa tablica z wyrytym pamiątkowym tekstem po hebrajsku, w jidysz i po polsku, którą umieszczono na tym budynku we wrześniu 1947 roku. Jest to prawdopodobnie pierwsze trwałe upamiętnienie Holokaustu na terenie Zagłębia Dąbrowskiego i jedno z pierwszych upamiętnień na terenie Polski. Od kwietnia 2023 roku w domu, dzięki uprzejmości właścicielce – pani Annie Cieplok – udostępniona została wystawa opowiadająca o historii miejsca, która przypomina o walce młodych Żydów.
Piotr Jakoweńko– współzałożyciel Fundacji Brama Cukermana, projektant grafiki użytkowej, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, laureat nagrody Śląska Rzecz w 2012 r. Tworzy projekty graficzne licznych wystaw muzealnych o tematyce żydowskiej. Jest autorem szeregu katalogów, książek, identyfikacji wizualnych. Jest współautorem książki “Pamięć pogranicza. Opowieści o żydowskim życiu i Zagładzie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim”.
-godz. 18.00, Dom Bojowników Getta, Będzin, ul. Rutki Laskier 24
prof. dr hab. Jacek Leociak
Podziemny Muranów
Prehistoria Muranowa
Warszawski Muranów u swojej genezy wpisany jest w pejzaż arkadyjski. Na początku były tam sady owocowe, ogrody warzywne, młyny wodne i stawy rybne, i rzeczki spływające do Wisły. Z biegiem czasu rzeczki wysychały, znikała powoli zieleń. Ten obszar Warszawy od połowy XIX w., zawsze niósł w sobie mrok niedostatku, nędzy, krzywdy. Miał też swoje rejony podziemne. Ten właśnie obszar stał się ziemią obiecaną warszawskich Żydów. Z nim kojarzy się nam wszystko, co w Warszawie żydowskie. Obejmował nieskończoną różnorodność form i przejawów życia, mieścił ogromne kontrasty społeczne i obyczajowe, stanowił osobliwy fenomen miasta w mieście.
Podziemia Muranów jako wyzwanie
Jak opisać Muranów podziemny? Metaforze dendrologicznej (tkwiące pod ziemią korzenie getta) może towarzyszyć metafora anatomiczna (jeśli uznamy, że to, co mieści się pod skórą współczesnego miasta, żyje jakimś swoistym, sobie tylko właściwym życiem) lub metafora inspirowana praktykami autopsji (jeśli uznamy, że miejsce-po-getcie to zwłoki, które rozcięte skalpelem archeologa czy historyka odsłaniają swoje trupie wnętrze).
Podziemne muranowskie terytorium Zagłady jest niedostępne, niewidoczne, leżące poza obszarem codziennego doświadczenia ludzi żyjących w mieście tu i teraz, a także poza obszarem konwencjonalnych form upamiętnienia (muzea, pomniki, tablice, naziemne instalacje artystyczne).
Podziemny Muranów stanowi jedyny w swoim rodzaju podziemny depozyt Zagłady.Posłuchamy o Muranowie jako obszaru miejsca-po-getcie warszawskim, o tym co jest zakryte przed wzrokiem, co jest pod powierzchnią ulic, placów i podwórek dzisiejszego Muranowa…
Jacek Leociak – prof. dr hab., kierownik Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich PAN, członek-założyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy IFiS PAN, redaktor rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Razem z Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” na wystawie stałej w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Pomysłodawca i współautor scenariusza wystawy czasowej „Tu Muranów” w Muzeum POLIN (czerwiec 2020 — marzec 2021). Jest autorem wielu książek o tematyce i historii żydowskiej. Laureatem nagród.
***3 września (niedziela) 2023
-godz. 14.00, Dom Modlitwy Cukiermanów, Będzin, Al. Kołłątaja 24/28
dr Aleksandra Namysło
Zagłada w polskim filmie powojennym
Temat Zagłady Żydów oraz relacji polsko-żydowskich pojawił się w polskiej kinematografii zaraz po zakończeniu II wojny światowej. Powrócono do niego ponownie w latach 60. XX wieku. Prelekcja ma na celu pokazanie słuchaczom w jaki sposób jego relacjonowania jak i wiarygodność przedstawionych faktów zależały od sytuacji politycznej w PRL.
Aleksandra Namysło – doktor nauk humanistycznych, pracowniczka OBBH IPN w Katowicach oraz współpracowniczka Domu Pamięci Żydów Górnośląskich – oddziału Muzeum w Gliwicach, członkini zarządu Fundacji Brama Cukermana, stypendystka Institute for Holocaust Research Yad Vashem w Jerozolimie. Autorka publikacji na temat historii Żydów na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim, ze szczególnym uwzględnieniem okresu Zagłady, a także prac dotyczących relacji polsko-żydowskich w okresie II wojny światowej.
-godz. 16.00, Dom Modlitwy Cukiermanów, Będzin, Al. Kołłątaja 24/28
dr Wojciech Tworek
Chasydyzm w XX wieku: Zagłada i odrodzenie
W międzywojniu chasydzi stanowili większość żydowskiej społeczności ortodoksyjnej w Polsce. Zagłada przyniosła kres tej społeczności. Nieliczni ocalali chasydzi zaangażowali się w odbudowę życia religijnego w Ameryce Północnej i Izraelu. Dziś, 80 lat po drugiej wojnie światowej, chasydyzm to jeden z najbardziej dynamicznie rozwijających się sektorów społeczności żydowskiej. Podczas spotkania przyjrzymy się historii zagłady i ocalenia społeczności chasydzkich w Europie Środkowo-Wschodniej oraz strategiom ich powojennego odrodzenia. Zastanowimy się nad czynnikami, które zadecydowały o skali odbudowy dominujących grup chasydzkich. Celem spotkania będzie spojrzenie na chasydyzm jako istotny, żywy i podlegający ciągłym zmianom element xx. i xxi-wiecznej kultury żydowskiej i nie tylko.
Wojciech Tworek – adiunkt w Katedrze Judaistyki im. T. Taubego w Uniwersytecie Wrocławskim. Jego obszar zainteresowań naukowych to historia i kultura chasydyzmu i żydowskiej ortodoksji. Autor monografii Eternity Now: Shneur Zalman of Liady and Temporality (2019) oraz opracowania i tłumaczenia Dni Natana Natana Sternharza (2021). Obecnie przygotowuje monografię poświęconą chasydyzmowi w międzywojennej Polsce oraz antologię opowieści chasydzkiej (wraz z Marcinem Wodzińskim).
-godz. 18.00, Dom Modlitwy Cukiermanów, Będzin, Al. Kołłątaja 24/28
dr Agnieszka Haska
Ostatnia szansa ratunku
Na przełomie 1942/43 roku do okupowanej Polski zaczęły trafiać ze Szwajcarii paszporty państw południowo- i środkowoamerykańskich, załatwiane przez organizacje żydowskie w Szwajcarii przy udziale poselstwa RP w Bernie. Wielu Żydów – w tym w Będzinie – upatrywało w tym szansę ratunku i wyjazdu do krajów neutralnych. Co kryło się za tą akcją? Czy rzeczywiście dokumenty były przepustką do ucieczki z piekła? Co stało się z posiadaczami paszportów?
Agnieszka Haska – kulturoznawczyni, socjolożka, członkini Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Autorka m.in. książek: „Jestem Żydem, chcę wejść”. Hotel Polski w Warszawie 1943 (2006) oraz Hańba! Opowieści o polskiej zdradzie(2018), jak również opracowań pamiętników z okresu okupacji. Zajmuje się także – w duecie z Jerzym Stachowiczem – kulturą popularną dwudziestolecia międzywojennego.
***9 września (sobota) 2023
-godz. 11.00, spacer, zbiórka: Pomnik będzińskiej synagogi (pod Zamkiem)
Andrzej Ciepał
Wrześniowy pogrom. Spalenie będzińskiej synagogi przez nazistów w relacjach świadków
Zapraszamy w 84. rocznicę spalenia będzińskiej synagogi na spotkanie upamiętniające tamte wydarzenia. Spacer będzie prowadził od miejsca upamiętnienia będzińskiej synagogi na Górze Zamkowej poprzez kościół i cmentarz parafialny, obok miejsca stracenia przy ul. Sączewskiego po plac 3 Maja z budynkiem dawnego szpitala. Opis wydarzeń oparty będzie na relacjach świadków: żyjącego w Izraelu Icchaka Turnera, księży: Aleksandra Zawadzkiego i Leona Stasińskiego oraz innych ówczesnych mieszkańców Będzina.
Andrzej Ciepał – emerytowany nauczyciel, przewodnik turystyczny, regionalista i genealog. Od 10 lat działa w fundacji Brama Cukermana w Będzinie, gdzie m.in. opracował Galerię Żydów Będzińskich (biogramy ponad 120 postaci). Jest także autorem m.in. monografii “Będzińska nekropolia na Górze Zamkowej” oraz artykułów historycznych w Oficynie Saturnowskiej (Muzeum Saturn w Czeladzi) (gościnnie), Kronice Zagłębia (Internet) i in. Dla społeczności lokalnej prowadzi spacery historyczne po Będzinie i okolicach.
-godz. 16.00, Dom Modlitwy Cukiermanów, Będzin, Al. Kołłątaja 24/28
Rywka Telner/Renata Kołodziejska. Spotkanie z ocalałą z Będzina
Spotkanie poprowadzi Karolina Jakoweńko
Zapraszamy na wyjątkowe spotkanie z Renatą Kołodziejską.
Do końca II wojny światowej Renata była Rywklą Telner. Urodziła się w 1935 roku w Będzinie. Z rodzicami – Frajdlą i Herszem oraz siostrą Surą mieszkali w kamienicy przy ul. Podwale 1. Błogie dzieciństwo przerwał wrzesień 1939 roku.
Jesienią 1943 roku Telnerowie, jak wszyscy będzińscy Żydzi, przeniesieni zostali do getta na Warpiu-Kamionce. Alfred Rosner, u którego pracowali rodzice Rywki, namówił ich na przekazanie córki „komukolwiek”. Przyjaciel Hersza – Piotr Gawlik – podjął się pomocy. Był Ślązakiem z Szarleja. „Czy ty Niemcowi chcesz dziecko oddać?” pytała babcia Rywki…
Poznajcie szkatułkową historię dziecka Holokaustu tak bardzo osadzoną w naszym regionie dawnego pogranicza śląsko-dąbrowskiego. Poznajcie Rywkę-Renatę.
Dnia 8 września 2023 roku, godz. 17.00, w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich, oddziale Muzeum w Gliwicach odbędzie się otwarcie wystawy, której Rywka jest bohaterką, pt. „Zielony pamiętnik. Matka, córki i przyjaciółki”.
Gliwice, ul. Poniatowskiego 14
Wystawa współfinansowana jest przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Hisotryczny
***10 września (niedziela) 2023
-godz. 14.00, Dom Bojowników Getta, Będzin, ul. Rutki Laskier 24
Tomek Grząślewicz
Ile jest Sosnowca w Mausie?
W trakcie pracy nad „Mausem” Art Spiegelman opierał się głównie na opowieści swojego ojca, ocalałego z Holokaustu Władka Szpigelmana. Prowadził też na własną rękę badania. Kilkakrotnie odwiedził Polskę, był między innymi w Sosnowcu, który zajmuje centralne miejsce w jego słynnej powieści graficznej. Na ile miasto przez niego narysowane przypomina rzeczywiste? Czy przebieg selekcji na stadionie jest zgodny z innymi źródłami, a ludzie, których Władek spotkał na swojej drodze istnieli naprawdę? Gdzie mieszkała rodzina Szpigelmanów? O tym posłuchamy podczas spotkania.
Tomek Grząślewicz – tłumacz języka angielskiego i regionalista, pracownik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dziennikarz „Gazety Uniwersyteckiej UŚ”. Współpracownik I Like Zagłębie oraz Fundacji Brama Cukermana. Redaktor naczelny publikacji „Śladami Zbigniewa Białasa. Przewodnik literacki po Sosnowcu” (2018) i „Przewodnik po żydowskim dziedzictwie Sosnowca” (2021). Tłumacz wydawnictw „A Guidebook to Jewish Heritage in Sosnowiec” (2021) oraz „Pamięć pogranicza/The Borderland Memory” (2022). Organizator spacerów historycznych i literackich w miastach Zagłębia Dąbrowskiego.
-godz. 16.00, Dom Bojowników Getta, Będzin, ul. Rutki Lasiker 24
dr Maria Ferenc
„Każdy pyta, co z nami będzie”. Żydzi w Warszawie wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie
Ile wiedzieli‚ zamknięci w getcie warszawskim‚ Żydzi o tym‚ co dzieje się poza murami? Jakie znaczenie miały dla nich informacje o przebiegu wojny? Jak zdobywali wiadomości o eksterminacji Żydów‚ jakie pogłoski do nich docierały i jak na nie reagowali? Kiedy zrozumieli‚ że wszyscy Żydzi zostali skazani na śmierć?
W moich badaniach wychodzę od perspektywy ofiar‚ by pokazać złożone mechanizmy psychologiczne i społeczne rządzące procesem zdobywania informacji w trakcie wojny oraz wyłaniania się wiedzy o Zagładzie.
W trakcie spotkania pokażę, że informacja (i wiedza) była w czasie Zagłady zasobem o kluczowym znaczeniu, posiadanie którego umożliwiało tworzenie interpretacji bieżących wydarzeń oraz przewidywań na przyszłość. Pozwalało to także udzielić choćby prowizorycznych odpowiedzi na pytanie, które zadawała sobie większość warszawskich Żydów: co się z nimi dalej stanie?
Maria Ferenc – dr, badaczka historii Żydów w trakcie Holokaustu. Redaktorka 3 tomów dokumentów z Archiwum Ringelbluma, autorka kilkunastu publikacji dotyczących Zagłady. Stypendystka między innymi Yad Vashem, United States Holocaust Memorial Museum, Fondation Memoire de la Shoah. Pracuje w Dziale Naukowym Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie
-godz. 18.00, Dom Bojowników Getta, Będzin, ul. Rutki Laskier 24
dr Patrycja Dołowy, dr Zuzanna Hertzberg, dr Karolina Szymaniak – spotkanie z współautorkami książki
Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego
Książka poświęcona jest przede wszystkim bohaterkom, które znane były do tej pory tylko z imienia, lapidarnych wzmianek w tekstach źródłowych lub pojawiały się jako towarzyszki walki swoich kolegów. Są wśród nich dziewczyny młodsze i starsze. Te, które jeszcze przed wojną zaangażowane były w działalność społeczną czy polityczną, oraz te, które zostały niejako zmuszone sytuacją w czasie wojny. Odważne, nieśmiałe, zdeterminowane i wahające się. „To kwestia charakteru”, mówi syn jednej z nich. Być może.
Skrawki życia i informacje rozsiane w archiwach, relacjach świadków lub publikacjach związanych z historią powstania w getcie warszawskim były jak pojedyncze okruchy, z których należało stworzyć pełną opowieść.
„Bojowniczek w getcie było mniej niż bojowników, a jednak przyjęły bez reszty tożsamość, zasady, dyscyplinę i cele walczących. Ich sylwetki, nakreślone piórem wybitnych polskich naukowczyń, dziennikarek i artystek, pogłębiają naszą wiedzę na temat udziału kobiet w ruchu oporu podczas Zagłady. Każdy z osobna i wszystkie razem portrety te ukazują niewyobrażalnie trudne życie kobiet w getcie – wszechobecny strach, ale i odwagę, z jaką przemycały broń i amunicję, mobilizowały innych do stawiania oporu, walczyły z bronią w ręku, dokumentowały działania podziemia i partyzantki, doglądały rannych, ratowały i ukrywały innych Żydów. W obliczu niemal pewnej śmierci znajdowały sposoby, by zachować poczucie własnej wartości, człowieczeństwa i więzi z innymi”. Shana Penn
Teksty źródło: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kwestia-charakteru
Autorki: Kalina Błażejowska, Katarzyna Czerwonogóra, Agnieszka Dauksza, Patrycja Dołowy, Agnieszka Glińska, Hanka Grupińska, Agnieszka Haska, Natalia Judzińska, Magdalena Kozłowska, Joanna Ostrowska, Karolina Sulej, Anna Szyba, Karolina Szymaniak, Monika Tutak-Goll
Ze wstępem Zuzanny Hertzberg
Wydawnictwo Czarne. Koedycja z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Patrycja Dołowy – pisarka, artystka multimedialna, działaczka społeczna, popularyzatorka nauki i sztuki. Z wykształcenia doktor nauk przyrodniczych, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego oraz Akademii Fotografii Artystycznej Wyższych Szkół Fotograficznych we Wrocławiu. Od lat zajmuje się problematyką tożsamości i pamięci, zwłaszcza w kontekście mniejszości i kobiet. W swojej pracy bazuje na historii mówionej i świadectwach. Jest autorką książek. Trzykrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stypendystka Asylum Arts i Tarbut Fellowship, laureatka nagród, w tym Nagrody im. Karola Sabatha za najlepszy tekst popularnonaukowy w polskiej prasie, Warszawskiej Premiery Literackiej za książkę sierpnia 2019 i wyróżnienia na festiwalu teatralnym Kontrapunkt za scenariusz Hideout/Kryjówka.
Zuzanna Hertzberg – polska artystka interdyscyplinarna, artywistka i badaczka. Na jej praktykę artystyczną składa się malarstwo, działania performatywne, tkanina oraz asamblaże. Jest autorką instalacji i kolaży wykorzystujących zasoby archiwalne. W 2018 r. otrzymała stopień doktora na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Ukończyła studia doktoranckie na Wydziale Sztuki Mediów pod opieką artystyczną prof. Leona Tarasewicza i prof. Krzysztofa Wodiczko. Dyplom z Wyróżnieniem Rektorskim ASP w Warszawie uzyskała w Pracowni Malarstwa prof. Leona Tarasewicza i dr hab. Pawła Susida. Jest także absolwentką Wydziału Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Związana z Galerią Le Guern.
Karolina Szymaniak – literaturoznawczyni, tłumaczka, redaktorka, lektorka. Adiunkt w Katedrze Judaistyki i w Żydowskim Instytucie Historycznym. Zajmuje się historią żydowskich kobiet, modernizmem, przekładem, badaniem zapisów Zagłady.
Autorka pierwszej na świecie monografii poświęconej Deborze Vogel. Współredaktorka tomów „Warszawska awangarda jidysz”, „Dialog poetów”, „Moja dzika koza”. Redaktorka i wydawczyni pism Racheli Auerbach, Malki Lee, Hindy Bergner. Za opracowanie pism Racheli Auerbach z getta warszawskiego otrzymała Nagrodę Historyczną „Polityki” 2016. Konsultantka Muzeum POLIN i Muzeum Sztuki w Łodzi. Bywa kuratorką, jurorką, krytyczką. Kiedyś redaktorka naczelna „Cwiszn”. Nałogowo czyta komiksy. Pisze kolejną książkę o historii żydowskich kobiet. Tłumaczy modernistyczną powieść. Szykuje z zespołem specjalistek antologię jidyszowych opowiadań.
Organizator:
Fundacja Brama Cukermana
Patronat:
Senat Rzeczypospolitej Polskiej
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Muzeum Getta Warszawskiego
Dom Pamięci Żydów Górnośląskich – oddział Muzeum w Gliwicach
Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego
Koordynacja: Karolina Jakoweńko
KONTAKT: bramacukermana@gmail.com
Na wszystkie wydarzenie wstęp jest bezpłatny.
Ilość miejsc jest ograniczona.