29 listopada 2022 roku Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2023 Rokiem Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego dla uczczenia 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Powstanie to było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie. Z tych, między innymi powodów, stało się ono dominującym motywem powojennej pamięci o Zagładzie oraz symbolem całego heroizmu i męczeństwa Żydów Polskich.
Konferencja “80 lat po końcu świata. Żydowski opór w mniejszych gettach okupowanej Polski” ma na celu spojrzenie na historię żydowskiego oporu również spoza centralnej – warszawskiej perspektywy i przybliżenie jego historii oraz znaczenia w mniejszych miastach okupowanej Polski. W wielu ośrodkach żydowskich na terenie okupowanego kraju, dochodziło do heroicznych aktów oporu – niezwykłych świadectw determinacji i woli walki ze strony ludzi skazanych na zagładę. Przygotowywanie do zbrojnych wystąpień, a następnie podejmowane próby oporu i walki, inspirowane były wydarzeniami w Warszawie, ale także bohaterską działalnością młodych kurierek i kurierów przekazujących informacje, broń i pieniądze. Były też miejscowości, gdzie do powstań nie doszło, jak np. getcie łódzkim.
Wydaje się niezwykle ważne, aby w 80. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim, upomnieć się o pamięć o tych mniej znanych, „poza-warszawskich” bohaterkach i bohaterach żydowskiego oporu, oraz skupić się na ich indywidualnym losie wpisanym w lokalny kontekst miejsc, gdzie walczyli i zginęli.
